Kent u de geschiedenis van goud?

Goud – aurum in het Latijn – is een zeer geliefd edelmetaal dat minimaal net zo oud als onze planeet aarde. Al het goud dat gevonden wordt op aarde is ontstaan toen een grote ster explodeerde en de stofdeeltjes in het zwaartekrachtveld van onze zon terechtkwam, op het moment dat de planeten in ons zonnestelsel gevormd werden. Hoe bijzonder is dat?
Een edelmetaal is een scheikundige aanduiding voor metalen die niet aangetast worden door zuur of oxidatie. Ook zilver en platina behoren tot de edelmetalen. Goud is relatief zwaar, dat komt door de hoge dichtheid. Zou je bijvoorbeeld een literpak yoghurt vol storten met goud, dan zou dat pak meer dan 19 kilo wegen!
Goud heeft een aantal zeer bijzondere kenmerken, zoals de kleur. De meeste edelmetalen zijn grijs- of witachtig van kleur. Maar goud heeft een heel andere en meer bijzondere kleur en wordt in vele culturen dan ook gerelateerd aan de zon. Het is een relatief zacht materiaal waardoor je het vrij makkelijk kunt verwerken en bewerken. Goud heeft een smeltpunt van 1063,85 graden Celsius en heeft nog meer bijzondere eigenschappen, zoals het uitstekend geleiden van elektriciteit en warmte. Het reflecteert licht bijzonder goed en het is door de eeuwen heen een kostbaar materiaal gebleven, mede natuurlijk omdat het schaars is.

Wie ontdekte de bijzondere waarde van goud?

Men gaat ervan uit dat de Egyptenaren degenen waren die voor het eerst goud ontdekten. Egyptenaren waren hun tijd vér vooruit. Gebleken is dat zij al 2.600 jaar voor Christus goud als betaalmiddel gebruikten en Egyptenaren waren meesters in het bewerken van goud tot sieraden en ornamenten. In het graf van de bekendste Egyptische farao Toetanchamon, werd een schat aan voorwerpen en sieraden van goud gevonden, waaronder de meest waardevolle: het gouden dodenmasker van Toetanchamon. In vele musea over de hele wereld zijn tal van voorbeelden te zien van de prachtige ambachtelijk gemaakte sieraden en voorwerpen van de Egyptenaren, die zelfs in onze huidige tijd – duizenden jaren later – nog steeds niet zouden misstaan. Ook in Zuid-Amerika speelde goud een belangrijke rol bij de Inca’s en de Azteken. Spanjaarden die ruim 500 jaar geleden aan land kwamen, troffen enorme hoeveelheden goud aan in de vorm van sieraden en allerlei gebruiksvoorwerpen. Helaas smolten de Spanjaarden deze vaak al snel om tot goudstaven.

Goud zorgt voor dollartekens in de ogen..

En wat te denken van de ‘goldrush’ zoals die halverwege de 19^e eeuw in Amerika plaatsvond? In 1848 ontdekt timmerman James Marshall voor het eerst een geelachtig metaal tussen zand en grind in de American River in California. Hij haast zich naar het huis van zijn opdrachtgever John Sutter, alwaar een test met koningswater uitwijst dat het om goud gaat. Het gerucht verspreidt zich razendsnel en zorgt voor een gigantische toeloop van mannen die halsoverkop richting vindplaatsen vertrekken in de hoop snel rijk te worden.  Er zijn nog geen regels in het begin en velen denken dat de welvaart aan de horizon gloort, maar het is een hardvochtig en zwaar bestaan. De gouddelvers leven in erbarmelijke omstandigheden; tenten en houten bouwvallen en het werk is zwaar. Vaak wordt de helse werkweek afgesloten met vertier en geweld, in saloons, bordelen en goktenten. Er zijn geen voorzieningen en de straten raken ernstig vervuild. Wie wel rijk wordt, zijn de handelaren die brood zien in de grote toeloop van gelukszoekers en die bouwmaterialen, munitie, voedsel en grafstenen verkopen.  In latere jaren neemt de goudvoorraad af en zijn gecompliceerdere technieken nodig om het dieper gelegen goud te bereiken. Discovery Channel en National Geographic Channel zenden series uit waarin professionele gouddelvers gevolgd worden. En dan blijkt dat zelfs vandaag de dag het winnen van goud geen sinecure is.

China: the place to be

De grootste goudproductie vinden we tegenwoordig in het verre oosten, in China, dat de leidende positie van Zuid-Afrika inmiddels heeft overgenomen. Ook in Indonesië wordt behoorlijk wat goud gewonnen. In Europa zit te weinig goud in de grond om rendabel te zijn voor delving. In Nederland of België zul je na heel veel geduld hooguit wat goudschilfers vinden in de grote rivieren, dus rijk zul je daar niet van worden.
Al met al zijn vele volkeren al duizenden jaren lang gefascineerd door die bijzondere delfstof goud, tot op de dag van vandaag en ongetwijfeld ook tot ver in de toekomst.